جامعه خسران عدم انس با صحیفه سجادیه و تاثیر آن در آینده خود را درک نکرده است

به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد  خبرگزاری شبستان، با توجه به قرار داشتن در ایام برگزاری دهمین دوره کنگره بین المللی «امام سجاد(ع)» به همت ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور و به منظور بررسی راه های فرهنگسازی برای انس عمومی جامعه با صحیفه سجادیه به عنوان میراث گرانسنگ امام سجاد(ع) با حجت الاسلام «محمدرضا اعوانی»، صحیفه‌پژوه گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه بخش نخست آن تقدیم حضورتان می شود:

با توجه به آنکه صحیفه سجادیه میراث ماندگار امام سجاد(ع) در عرصه های مختلف سبک زندگی است چطور می توان آن را به بخش ثابت سبد مطالعاتی و ادعیه خوانی مردم اضافه کرد؟

تا زمانی که اهمیت چیزی وجدان نشود، عطش و تشنگی درباره آن بروز و ظهور نمی کند از این رو، برای انجام چنین مهمی در گام نخست باید اهمیت این مهم درک و ترویج شود تا مخاطب دو حس را دریابد، یک خسران کند نسبت به گذشته که چقدر دیر با این کتاب آشنا شده و سپس احساس نیاز کند برای آینده که با همه وجود آن را رها نکند.

متاسفانه، علی رغم آنکه بیش از 40 سال از عمر انقلاب اسلامی می گذرد و با وجود همه تاکیدات و توصیه های رهبری معظم انقلاب اما آنطور که باید با این کتاب شریف برخورد نشده است. حداقل کار این است که در مشاهد مشرفه که کانون تجمعات مذهبی و معنوی مردم است و وقتی وارد حرم های اهل بیت(ع) می شوند رقیق القلب می شوند، صحیفه سجادیه در معرض و دردسترس باشد اما صحیفه در این حرم ها نیست.

یا وزارتخانه ای به بزرگی آموزش و پرورش که فرزندان ما بیش از نیمی از فرصت روز را در این دستگاه سپری می کنند صحیفه سجادیه آن جایگاهی را که باید، ندارند.

چگونه می توان اهمیت این کتاب و تاثیرگذاری آموزه ها و معارف نورانی‌اش را برای جامعه تبیین کرد؟

آنچه که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که امام سجاد(ع) به عنوان کتاب مستقل از امام معصوم(ع) به دست ما رسیده چراکه حتی نهج البلاغه امیرمومنان(ع) جمع آوری شده توسط سیدرضی است اما صحیفه را امام معصوم(ع) به رشته تحریر درآورده است.

چنان که در مقدمه صحیفه سجادیه آمده که امام صادق(ع) وقتی به فرزندشان اسماعیل (آن زمان در قید حیات بود) فرمودند آن نسخه ای از صحیفه سجادیه را که متعلق به یحیی بن زید بود برایشان بیاورد، نسخه را گرفته و بوسیدند و بعد روی چشمان مبارک شان گذاشتند و فرمودند: این خط پدرم و املاء علی بن الحسین(ع) است و من نیز شاهد بودم. این یعنی سه امام معصوم(ع) با تاکید به مبانی این کتاب عمل کرده اند.

چرا این کتاب به زبان دعا نگارش یافته آیا شرایط و خفقان اجتماعی ایجاب می کرد یا دلیلی مهمتر از آن وجود داشته است؟

خبر؛ صرفاً به دلیل اختناق و شرایط نبود که این کتاب در قالب دعا تحریر شده باشد، هر چند که تاثیر داشته است چنان که امام سجاد(ع) به نقل از مرحوم مجلسی در جلد 46 بحارالانوار، فرمودند: در سراسر مکه و مدینه 20 نفر که ما را دوست داشته باشند، وجود ندارد!

در چنین شرایطی امام سجاد(ع) صحیفه را انشاء کرده اند و با توجه به اینکه امام صادق(ع) هم شاهد املاء و انشای این کتاب شریف بوده اند، یعنی صحیفه سجادیه در اواخر عمر بابرکت حضرت سیدالساجدین(ع) تالیف شده است پس اگرچه اختناق سیاسی اجتماعی اثر داشته اما دلایل دیگری هم برای تالیف این اثر در قالب دعا داشته است چون امام(ع) حتی می توانستند در قالب جملات اخباری مثل احادیث و روایات معارف را بیان کنند.

امام سجاد(ع) چه اهدافی را با تالیف صحیفه سجادیه در قالب دعا دنبال کرده اند؟

انتخاب قالب دعا برای هدایت امت، نشان از اهتمام ولی خدا برای سوق جامعه به مسیر دعا دارد چنان که در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: «السَّلاَمُ عَلَى أَئِمَّةِ الْهُدَى». باید توجه داشت در زمان حیات بابرکت امام سجاد(ع) عبدالملک مروان در مسجد اعلام کرد اگر کسی من را دعوت به تقوا کند، او را از تیغ می گذارنم!

با توجه به آنکه مردم بر دین امیران خود هستند، اتخاذ چنین موضعی باعث شد مردم به سمت بی دینی حرکت کنند اما امام سجاد(ع) اقدامات مختلفی برای هدایت امت انجام دادند که تالیف صحیفه سجادیه مهمترین آنها است.

ایشان به عنوان پدر دلسوز امت وقتی دیدند امت رسول خدا(ص) در حال رفتن به سمت انحراف و قهقرا است چنان که عیش و نوش و غنا در آن زمان رواج بسیار داشت و بهترین آوازه خوان ها در مکه و مدینه بودند و برای شاعران هرزه گو سه روز عزاداری کردند!! صحیفه سجادیه را تالیف کردند که نخست نقشه راه است و راه را نشان می دهد و در شرایطی که نمی شود حرف و سخن مستقیم داشت جامعه را از انحراف مصون می دارد.

چنان که در دعای 49 صحیفه سجادیه حضرت(ع) می فرمایند: خدایا از آن چشمانی که در پاسبانی من خواب ندارند ... (کنایه از تحت نظر بودن دائمی ایشان از سوی دستگاه خلافت).

صحیفه سجادیه چگونه مسیر هدایت را ترسیم می کند؟

 صحیفه سجادیه در همه عرصه ها اعم از اقتصادی، اجتماعی و سیاسی راه را می نمایاند البته باید توجه داشت وضوح یک راه لزوماً به معنای هموار بودن آن نیست، اتفاقاً راه رسیدن به خدا ناهموار معرفی شده است: «يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ؛ در راه طاعت و عبادت حق بکوش که) عاقبت حضور پروردگار خود می‌روی».

کاری که ولی خدا استادانه در صحیفه سجادیه انجام داده، نشان دادن موانع است و انس با صحیفه سجادیه این موانع را برطرف می کند. رهبری معظم انقلاب جمله ای دارند بسیار متین که فرمودند: صحیفه سجادیه عصاره تفکرات اهل بیت(ع) است.

این عصاره مسیر را در همه عرصه ها و میادین نشان می دهد.

ادامه دارد ...