دل نبستن و امیدوار نبودن به غیر خدا مفهوم توکل است

حجت الاسلام «زین العابدین دست داده» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در جهرم، در ادامه تفسیر دعاهای روزانه ماه رمضان به شرح دعای روز دهم این ماه مبارک اشاره کرد و گفت: این دعا با «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُتَوَکِّلِینَ عَلَیْکَ» آغاز می شود که مفهوم آن این است که خدایا من را در ماه رمضان از کسانی قرار ده که اهل توکل به تو هستند، چشمم به دست این و آن نباشد؛ چقدر خوب است که انسان توکل داشته باشد و اهل توکل باشد.

امام جماعت مسجد «گوهرشاد» جهرم افزود: پیامبر گرامی اسلام (ص) تفسیر توکل را از جبرئیل سوال کرد، جبرئیل گفت: معنای توکل این است که انسان یقین کند به اینکه سود، زیان و بخشش به دست مردم نیست و باید از آن‌ها ناامید بود و اگر بنده‌ای به این مرتبه از معرفت برسد که جز برای خدا کاری انجام ندهد و جز او به کسی امیدوار نباشد و از غیر او نهراسد و غیر از خدا چشم طمع به کسی نداشته باشد، این همان توکل بر خدا است.

این کارشناس مذهبی در تفسیر «وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ لَدَیْکَ» در دعای روز دهم ماه رمضان، عنوان کرد: در این بخش از دعا از خدا می خواهیم ما را از رستگاران قرار دهد نه از اهل شقاوت؛ «فائز» به معنای سعادتمند است و به کسی گویند که خداوند او را به واسطه عمل به دستوراتش به رحمتش وارد کرده و از عذابش دور ساخته است چنانچه در قرآن می‌فرماید: «‌قُلْ إِنِّیَ أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ»؛ یعنی «‌بگو که از عذاب روز عظیم (یعنی قیامت) می‌ترسم که معصیت پروردگارم را انجام دهم»‌‌ و در آیه بعد می‌فرماید: «‌مَّن یُصْرَفْ عَنْهُ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ»؛ یعنی «کسی که از عذاب روز قیامت در امان بماند و از او عذاب برداشته شود پس به تحقیق به رحمت الهی وارد شده است که این سعادتمندی آشکار است».

حجت الاسلام دست داده عنوان کرد: آنان که از معصیت پروردگار خویش اجتناب می‌کنند یقیناً خداوند از آنان راضی است که این رضایت سرچشمه از رضایت مخلوق به قضا و قدر پروردگار است به طوری که خداوند در قرآن می‌فرماید: «خداوند از ایشان راضی است و آنان از خداوند راضیند که این رستگاری و سعادتمندی بزرگ است».‌‌

وی در تفسیر فراز دیگر این دعا، خاطرنشان کرد: «وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ إِلَیْکَ» یعنی «خدایا من را از مقربین در گاهت قرار بده»؛ خدا نکند طوری زندگی کنیم که خدا به ما بگوید تو بنده من نیستی و ما را از درگاه ربوبی خودش دور کند و بگوید برو؛ گاهی پدر به فرزند نا صالح خود می‌گوید  برو تو دیگر فرزند من نیستی خدا هم گاهی به بنده خودش که غرق در معاصی شده است می‌گوید: از درگاه من دور شو که دیگر تو بنده من نیستی.

به گفته امام جماعت مسجد «گوهرشاد» جهرم، کسانی به خداوند نزدیکترند و در پیشگاه او آبرومندند که تقوای الهی را پیشه کنند زیرا خداوند در قرآن می‌فرماید «‌ان اکرمکم عند الله اتقکم»‌‌ یعنی «‌به درستی که گرامی‌ترین شما نزد پروردگار تقوا پیشه ترین شماست».

وی ادامه داد: اگر به واژه رسول ‌اکرم (ص) توجه کنیم و آیه «‌ولکم فی رسول الله اسوه حسنه»‌‌ (و برای شما در رسول خدا الگویی نیکو است) را در نظر بگیریم می‌توانیم دریابیم که کسانی که می‌خواهند نزد خداوند آبرویی پیدا کرده و مقرب درگاه او شوند با توجه به آیه «‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید تقوای الهی را پیشه کنید و برای (رسیدن به خداوند) و آمدن به سوی او وسیله‌ای بیابید”‌» باید به آیه «‌اطیعوالله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم»‌‌ (خداوند و رسولش و برگزیدگان از ایشان (یعنی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام) را اطاعت کنید)‌‌ عمل کرده تا بتوانند جزء کسانی قرار گیرند که مقرب درگاه الهی هستند.

این کارشناس مذهبی با اشاره به فراز دیگری از این دعا عنوان کرد: در ادامه دعا می گوییم «بِإِحْسَانِکَ یَا غَایَةَ الطَّالِبِین» یعنی «به حق احسانت خواسته‌های من را اجابت کن؛ ای کسی که غایت طالبین تویی»؛ انسان وقتی از همه جا نا امید می‌شود، آخر کار در خانه خدا می‌رود و آن وقت دعا مستجاب می‌شود.

حجت الاسلام دست داده در پایان اظهارکرد: اگر می‌خواهی بدانی دعایت مستجاب می‌شود یا نه به دلت مراجعه کن اگر دیدی در گوشه دلت به کسی غیر از خدا هم امیدواری بدان که دعایت مستجاب نمی‌شود ولی اگر از همه نا امیدی و چشم دلت دست به دامن الهی است بدان که دعای تو مستجاب شده است چراکه در حدیث آمده است که به عزت و جلالم قسم من قطع می‌کنم امید کسی را که به غیر من امید دارد.