جلوه‌های انس با مسجد در سیره ریحانة‌النبی(ص)

به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، مروری اجمالی بر سیره و سبک زندگی فاطمی(س) نشان می دهد، حضرت زهرای مرضیه(س) در مواضع مختلف حیات بابرکت خویش انسی ناگسستنی با مسجد داشته‌است، از این رو به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت آن بانوی بزرگوار(س)، مروری داریم بر جلوه‌هایی از این انس.

پیوند ناگسستنی خانه حضرت زهرا(س) با مسجد

این خانه در طرف شرق مسجد پیامبر(ص)، هم‌ردیف دیگر حجره های رسول الله(ص) و در وسط آنها قرار داشت. به گفته نویسنده مدینه شناسی: «با توجه به دیگر گفته های ثبت شده، مسلم است که خانه فاطمه(س) بین مربع قبر و ستون تهجد بوده است.» (۱)

از دیگر ویژگی های این خانه این بود که هیچ گونه راهی به بیرون جز از طریق مسجد نداشت. بدون شک در این کار عنایتی بود. شاید راز این عمل برای مسلمانان آشکار نگردید. سید محمد باقر نجفی می نویسد: «همگی مورخان اذعان دارند که خانه علی(ع) در دیگری جز آنچه که به سوی مسجد باز می شد، نداشت.» (۲)

تنها دری که به مسجدالنبی(ص) باز ماند!

یاران رسول خدا(ص) آن گاه که می بینند در خانه علی(ع) و فاطمه(س) به مسجد باز می شود، هر یک از خانه خود دری به مسجد باز می کنند. دیری نگذشت که فرمان رسول خدا(ص) آمد که تمام درها باید بسته شود جز در خانه علی (ع). موج اعتراض بالا گرفت اما پیامبر(ص) قاطعانه بر موضوع پافشاری کرد و تمام درها، حتی پنجره ها را، جز در خانه علی(ع) بست.

زید بن ارقم می گوید: «برخی از یاران از حضرت(ص) خواستند که اجازه دهد، درها همچنان باز بماند. پیامبر(ص) از جای برخاست و پس از حمد و ثنای الهی فرمود: به من دستور داده شد که تمام درها، جز در خانه علی(ع) را ببندم. حال می بینم که برخی از شما سخن گفته اید اما این را بدانید که سوگند به خدا! این من نبودم که در خانه ای را بسته یا باز کرده باشم، بلکه دستوری بود که من از آن پیروی کردم.»(۳)

حضور حضرت زهرا(س) در نمازهای پیامبر(ص)

فاطمه دختر امام حسین(ع) از حضرت فاطمه زهرا(س) چنین نقل کرده است: هنگامی که پیامبر خدا(ص) وارد مسجد می‌شد، این دعا را می‌خواند: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی، وَ افْتَحْ لِی أَبْوَابَ رَحْمَتِکَ» و هنگامی که از مسجد خارج می‌شد این طور دعا می‌کرد: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی، وَ افْتَحْ لِی أَبْوَابَ فَضْلِکَ».(۴)

در گزارشی از ام سلمه چنین نقل شده است که «زنان در نماز رسول خدا(ص) شرکت می‌کردند و بعد از سلام نماز، زنان قبل از مردان بر می‌خاستند [و مسجد را ترک می‌کردند] و به خانه‌های خود می‌رفتند».[۵]

با توجه به این‌که روایات دیگری به طور عام، حضور و مشارکت زنان را در نماز پیامبر(ص) مورد تأکید قرار داده است،[۶] می توان دریافت حضرت زهرا(س) رفت و آمد بسیاری به مسجد داشته و طبیعتاً خود را از فیض نماز جماعت به امامت پدرشان محروم نمی‌کرده است.

ایراد خطبه فدکیه و جهاد تبیین در مسجدالنبی(ص)

بعد از غصب فدک توسط غاصبان، و ماجرای دردناک هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)، ایشان با تمام جراحات و صدمات وارده، وارد مسجد پیامبر(ص) شدند و برای مهاجر و انصار خطبه خواندند.

ایشان در قالب سه حجاب وارد مسجد شدند و در انظار عموم قرار گرفتند؛ حجاب ظاهری ایشان با استفاده از خمار و جلباب! که در منابع آمده است: «لاثَتْ خِمَارَها عَلَی رَأْسِهَا وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا»؛ حجاب پیکره ظاهری حضرت(س) به وسیله جماعت زنان!  «وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَّةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءٍ مِنْ قَوْمِهَا [تَطَأُ ذُیولَهَا]» و حجاب به واسطه پرده ای که میان زنان و مردان نصب شد «فَنِیطَتْ دُونَهَا مُلاَءَةٌ» و سپس با آن کیفیت و محتوایی که در تاریخ و روایات آمده خطبه را ایراد کردند.

این اقدام حضرت زهرای مرضیه(س) در انتخاب مسجد برای تبیین وصیت پیامبر(ص) و دفاع از ولایت در قالب ایراد خطبه فدکیه، به نوعی عمل به سیره نبوی(ص) در مرکزیت دادن به مسجد در فعالیت های سیاسی و اجتماعی بود چراکه حضرت رسول(ص) همه فعالیت ها و اقدامات را در مسجد برنامه ریزی کرده و به منصه ظهور می رساندند.

پی‌نوشت‌ها:

1-مدینه شناسی، ص 73؛

2-مدینه شناسی، ص 119 و فرات کوفی، ص 125؛

3-ذخائر العقبی، ص 77؛

4-امالی شیخ طوسی، ص: 401؛

5- فتح الباری، ج 2، ص336؛

6-حضور زنان در مساجد برای امور معنوی

برگرفته از؛

پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه‌علمیه

پایگاه اسلام‌کوئست