صندوق تحول مساجد راه‌اندازی شود/ منابع مالی پیش‌نیاز جامعه‌پردازی مسجدمحور است

خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون‌های مساجد به نقل از بنیاد هدایت، حجت الاسلام سیدناصر میرمحمدیان در نشست امامان محله‌های اسلامی و فرماندهان بسیج که در اردوگاه ولایت قم برگزار شد، درباره اهمیت راه اندازی صندوق تحول محله، اظهار کرد: مهم ترین مانعی که در اغلب فعالیت های فرهنگی به ذهن افراد می رسد، این است که ما منابع مالی نداریم.

مدیر عامل بنیاد هدایت با بیان اینکه مسجد هزینه های متعددی دارد، گفت: از برگزاری مجالس مذهبی گرفته تا برنامه های فرهنگی و هزینه هایی که برای پذیرایی و اردو مسابقات مورد نیاز است تا هزینه امام جماعت و خادم و تعمیرات و نگهداری مسجد و همچنین فعالیت های خیریه و کمک به نیازمندان از قبیل بسته های معیشتی و تأمین جهیزیه دختران نیازمند و ده‌ها هزینه دیگری که می تواند وجود داشته باشد و برای انجام این فعالیت ها نیاز به تأمین بودجه داریم و گرنه فعالیت ها پیش نمی رود.

حجت الاسلام میرمحمدیان به سطوح مختلفی که برای مسجد در نظر گرفته می‌شود، اشاره و بیان کرد: چند نگاه به مسجد وجود دارد؛ برخی مسجد را تنها محل عبادت می دانند؛ در نگاه دیگری که از دهه ۸۰ بیشتر مطرح شد، مسجد باید علاوه بر محل عبادت کار تربیتی هم داشته باشد، همانند طرح صالحین که در مساجد برگزار می شود. نگاه دیگری که دهه ۹۰ بیشتر مورد توجه قرار گرفت این بود که مسجد علاوه بر اینها باید مکان فعالیت های اجتماعی مانند امور خیریه و... نیز باشد.

وی ادامه داد: نگاهی که مهم تر و متفاوت تر از همه وجود دارد این است که مسجد در جایگاه حکمرانی محلی واقع شده است؛ وقتی ما به مسجد و کارکردهایش این نگاه را داشتیم، هزینه ها و منابع هزینه ها نیز تفاوت پیدا می کند و بیشتر می‌شود.

مدیر عامل بنیاد هدایت، به رویکرد محله اسلامی در مسجد نیز اشاره و ابراز کرد: شورای تحول محله، به عنوان محور کار در محله اسلامی مطرح است و کسی می تواند در محل تحول ایجاد کند که خود را در جایگاه حکمرانی ببیند. بر اساس این نگاه مسجد در همه امور از اختلافات خانوادگی تا امور تربیتی و سلامت اهل محل تا امور خیریه و اشتغال زایی و سایر موارد خود را متکفل می بیند.

وی ادامه داد: در فعالیت های مسجدی همه ما هزینه ها را می دانیم اما آنچه به دنبال آن هستیم این است که برای تأمین هزینه ها چه باید کرد؟ راه های مختلفی وجود دارد؛ یکی از این راهکارها مدل ناحیه مقدسه  آیت الله شاه آبادی، استاد عرفان حضرت امام خمینی(ره) است که ایشان در محله شاه آباد تهران آن را عملی کرده بود و پنج هزار نفر از مردم محله نیز در آن عضویت داشتند.

حجت الاسلام میرمحمدیان در توضیح مدل ناحیه مقدسه گفت: در این مدل سیاست عِده و عُده مورد لحاظ قرار گرفته بود؛ عِده یعنی اینکه چگونه مردم در کنار همدیگر قرار می‌گیرند و عُده یعنی پشتیبانی اقتصادی به چه صورت باشد و حل مشکلات مردم چگونه صورت بگیرد و راهکاری که در این مدل مورد توجه قرار گرفته بود صندوق تحول محله بود.

وی در تبیین ایده بنیاد هدایت در این زمینه، بیان کرد: ایجاد صندوق تحول در محله با توجه به مناسبات روز و متناسب با نظامات مدرن باید شکل بگیرد و چیزی که فعلا منظور ماست آن است که شماره حساب برای مسجد در نظر گرفته می شود و صندوق مصارف و منابع مسجد مدیریت می شود.

حجت الاسلام میر محمدیان در ادامه به بیان برخی از شیوه های تأمین مالی صندوق تحول محله اشاره کرد و گفت: برای تأمین منابع مالی مسجد و صندوق تحول محله راهکارهای متفاوتی وجود دارد که در کنار حمایت های دولتی و کمک های مردمی و خیرین می تواند به تأمین مالی فعالیت های مسجد در عرصه تحول محله کمک کند.

وی نذورات را یکی از منابع تأمین صندوق تحول مساجد عنوان کرد و افزود: این منابعی است که در شرع مورد توجه قرار گرفته و می توان از آنها در تأمین هزینه مساجد بهره گرفت. موقوفات هم یکی دیگر از منابع مورد استفاده در صندوق تحول مسجد است؛ وقف دایره گسترده دارد که حتی با تشویق مردم به وقف یک نخل یا درخت مثمر نیز می‌توان بخش قابل توجهی از هزینه‌های مورد نیاز این صندوق را تأمین کرد.

وی مصارف زکات، خمس، خیرات برای اموات و وصیت به ثلث اموال را نیز از دیگر منابع پیشنهادی در تأمین منابع صندوق محله دانست و راه اندازی صندوق قرض الحسنه و نصب خودپرداز، نصب دکل مخابراتی یا پنل های خورشیدی تولید برق را از دیگر راه های تأمین مالی این صندوق برشمرد.

حجت الاسلام میرمحمدیان افزود: مسجد می‌تواند خدماتی را به مردم ارئه دهد که دولت برای آن منابعی در نظر گرفته است؛ مانند تأسیس مرکز داوری و یا خدمات مشاوره، مددکاری و بهزیستی. برگزاری کاروان های زیارتی و فروش محصولات فرهنگی محصولات، تغذیه سالم و یا محلی برای فروش تولیدات اهل محل و یا محصولات حجاب و همچنین آشپزخانه و رستوران، نیز در تأمین هزینه های مسجد قابل استفاده است.

وی تاکید کرد: مدیریت پسماند از دیگر منابع درآمدی است که مساجد می‌توانند با مدیریت صحیح از هزینه و درآمد آن استفاده کرده و در راستای خدمت رسانی به مردم از آن بهره بگیرند.

مدیرعامل بنیاد هدایت راه اندازی کارگاه های تولیدی را نیز یکی از عرصه های تأمین صندوق تحول مسجد برشمرد و گفت: این کار علاوه بر ایجاد اشتغال می تواند بخشی از درآمد مسجد را شکل دهد. روش های مختلف دیگری نیز وجود دارد که مسجد با کمک آن می تواند هزینه های خود را تأمین کرده و در راستای تحول محله و حکمرانی محلی نقش خود را به درستی ایفا کند.

وی در پایان با تأکید بر اینکه بنا نیست مسجد به یک بنگاه اقتصادی تبدیل شود، تأمین منابع مالی را یکی از پیش‌نیازهای جامعه پردازی مسجدمحور و خدمت رسانی به همسایگان مسجد عنوان کرد.