مسجد ظرفیت بی‌بدیل برای رفع دغدغه‌های تبلیغی رهبری است/ اهل منبر و تبلیغ جوانان را با مسجد آشتی دهند

به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با مبلغان بر استفاده از ظرفیت های مساجد تأکید کرده و فرمودند: «آباد کردن مساجد، زنده نگه داشتن مساجد، یکی از کارهای واجب است» محرم حسینی که موسم تبلیغ و انس با مسجد است فرصتی است برای عمل به این مهم از این رو، با حجت الاسلام والمسلمین «مرتضی وافی»، رئیس بنیاد بین المللی صحیفه سجادیه و خطیب و کارشناس مذهبی در این باره گفتگو کرده ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:

دغدغه هایی که مقام معظم رهبری در دیدار با مبلغان و در موضوع تبلیغ دین بیان کردند از چه باب است و چه الزامات و ضروریاتی را در عرصه تبلیغ متذکر می شود؟

اهمیت و اولویت تبلیغ حرف تازه ای نیست چنان که مرحوم امام خمینی(ره) می فرمودند: تحصیل مقدمه تبلیغ است یعنی اگر نتیجه علم آموزی و دانش اندوزی، تبلیغ و رساندن پیام دین به دیگران نباشد، تحصیل و وقتی که برای آن صرف می شود، ناقص و ابتر می ماند!

سخنان رهبر معظم انقلاب هم که در جمع مبلغان داشتند حرف تازه ای نبود بدین معنا که بارها این ضرورت و اولویت را موردتاکید قرار داده اند؛ وقتی مجموعه ای از سخنرانی های ایشان را در دهه های ۷۰ و ۸۰ شمسی مرور می کردم اکثر این سخنان خطاب به حوزه های علمیه، مساجد و دست اندرکاران محراب و منبر است.

باید دید این صحبتی که این دوره به ویژه در دغدغه های رهبر مقام معظم رهبری خود را نشان داد چه ضرورتی دارد و آیا این کلام می تواند اتفاق جدیدی را در عرصه تبلیغ در کانون های تبلیغی و ذهن و رفتار مبلغان ایجاد کند یا نه؟

لذا تذکر و موعظه و تکرار برخی مسائل مهم و اولویت‌سنجی‌ها دائم باید انجام شود البته با رعایت شروط آن. باید ظرفیت های تبلیغ که مسجد و منبر و محراب از بسترهای آن است با این رویکرد بررسی شود.

رهبری معظم در تأکید بر مسئله تبلیغ، چه افق هایی را در این عرصه مدنظر دارند و از چه ضرورت هایی پرده برمی دارند؟

نخست توجه به اصل مسئله تبلیغ است؛ ما مجموعه ها و ظرفیت های تبلیغی فراوان داریم حتی با شرایط امروز با همه اتفاقاتی که در تغییر نگرش های برخی به چشم می خورد و از دست دادن سرمایه اجتماعی برخی اقشار مثل کمرنگ شدن نقش والدین و مدارس و رسانه ملی در امر تربیت! و حضور پررنگ رسانه های مجازی در زندگی افراد اما روحانیت و حوزه و مراجع هنوز هم علی‌رغم همه تلاش دشمنان برای کاهش این سرمایه اجتماعی، بر اساس آمار مجموعه های فکری صاحب نفوذ هستند چنان که عرصه تبلیغ نفوذ و تاثیر خود را دارد لذا باید از این فرصت تبلیغ و توجه مردم به مناسبت ها استفاده کرد.

به دلیل همین محدودیت و اولویت و حساسیت تبلیغ، اگر در امروز و آینده جامعه در نگاه تمدنی به این موضوع جدی و کاربردی و عملیاتی نپردازیم به تعبیر رهبری سیلی سخت خواهیم خورد این سنت الهی و طبیعت کمکاری و سهل‌انگاری و غفلت ها است.

علاوه بر این، برای آنکه حرکت های تبلیغی ماندگار انجام شود رهبری سه موضوع را مورد تأکید قرار دادند نخست استفاده از نیروهای جهادی یعنی تبلیغ به چنین نیروهایی نیاز دارد که عاشقانه و عالمانه و با حساب و کتاب و برنامه ریزی اقدام کنند و در میدان باشند، ما نیازمند تربیت نیروهای جهادی در عرصه تبلیغ هستیم که عالمانه بر اساس تولید محتوای صحیح، با روش های نو و جذاب و شناخت مخاطب اقدام کنند.

آیا رویکرد قبلی و گذشته تبلیغ جوابگوی نیاز امروز جامعه است یا باید راهی دیگر در پیش گرفت؟

همان طور که معظم‌له تأکید کردند، کار از حرکات شخصی و فردی گذشته باید کانون های تبلیغی شکل بگیرند و تولید محتوا و تربیت مبلغ داشته باشند این تأکید رهبری از ضرورت وجود حلقه های میانی حکایت دارد یعنی باید نهادهایی همچون دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه از تولی‌گری فاصله گرفته و به سمت نظارت بروند. نکته دیگر برای عملیاتی کردن عرصه تبلیغ توجه به مسائل روز است ما هنوز با درک نیازهای جدی امروز و آینده جامعه و جهان فاصله داریم در حالی که نگاه رهبری معظم انقلاب آینده‌پژوهانه است.

همچنین، اگر قرار باشد نیازهای اساسی تبلیغ مورد توجه قرار بگیرد دشمن‌شناسی و شناخت محاسبات دشمن باید انجام شود؛ در حوزه های مختلف (حداقل 10 حوزه) نیاز داریم مجموعه های تبلیغی مرکز مطاعات اجتماعی داشته باشند اما تبلیغات عموماً بر اساس ذوق و سلیقه شخصی یا برداشتی از ذوق و سلیقه جمع های دیگر است یعنی پایه و استناد علمی برای آنها نمی یابیم در حالی که موسسات افکارسنجی و نظرسنجی در دنیا جزء مهمترین موسسات هستند! شایسته است با یک عملیات جهادی حداقل 10 مجموعه با حضور حوزویان و دانشگاهیان برای آنکه روش ها علمی شود با هم در راه اندازی مجموعه های دانش‌بنیان هم‌افزا و متحد شوند.

رویکرد تبلیغ و منابر حسینی در مساجد چطور باید باشد چگونه می توان در این بستر مکانی در مقابل دشمنان اقدام و عمل کرد؟

شناخت نقشه های دشمن نوعی تدافع است هرچند خوب است اما برای امروز دیگر کارساز نیست باید تهاجم داشت یعنی همانطور که دشمن بر اساس مبانی تمدنی و فکری خود به میدان آمده ما نیز با این مبانی به میدان برویم و آنها را عرضه کنیم و نیز ریشه ها و مبانی فکری دشمن را بشناسیم و آنها را از ریشه بزنیم چون اگر ریشه تضعیف شود سرشاخه ها هم زده می شوند. مسئله دیگر استفاده از ظرفیت های موجود است نمی توان صرفاً با استفاده از فضای گذشته پیش رفت.

مساجد چه ظرفیت هایی برای کاربردی کردن دغدغه ها و مطالبات رهبری در حوزه تبلیغ به ویژه در فرصت مهیای محرم حسینی را دارند؟

مساجد ظرفیت ویژه ای برای کاربردی سازی دغدغه های رهبری در عرصه تبلیغ هستند، کارویژه تبلیغ در مساجد باید شکل بگیرد، مرکزیت کارگروه های مطالبه‌گری برای تحقق دغدغه های رهبری در عرصه تبلیغ با مساجد است ائمه جماعات باید روسای این کارگروه ها و کارویژه ها را مشخص و نسخه های عملیاتی برای رفع دغدغه های رهبری را ارائه کنند.

ائمه جمعه و جماعات در این باره مسئول اند هنوز از این ظرفیت و اهالی محراب آنطور که باید و شاید استفاده نشده است و خودشان هم قدر ندانسته اند البته آنها خود نیز به این مسئله اذعان دارند که چرا از ظرفیت های محوری در مساجد استفاده نشده است باید محدوده تاثیرگذاری از مسجد به محله و از محله به شهر افزایش یابد.

بعد از سخنان اخیر رهبری بجا است که مسجدی ها حتی شب‌ها نخوابند! هیئت امنا ویژه به میدان بیایند و عزم ویژه داشته باشند. گروه دومی که باید برای این ظرفیت مسجدی فعال شوند اهل منبر و محراب و تبلیغ هستند همچنین است وظیفه آشتی دادن نسل جوان با مسجد، تبیین اهمیت این جایگاه و تأکید بر اینکه مسجد سنگر است و پیشنیه توجه به این جمله در دوره حیات امام و نقش آفرینی این باور در دفاع مقدس چنان که رزمندگان با مسجد انسی ویژه داشتند؛ چراکه وضعیت مساجد با آرمانی که در اندیشه امامین انقلاب هست، فاصله بسیار دارد.

در عرصه فعالیت های فرهنگی هنری چطور مسجد می تواند به کمک تبلیغ بیاید؟

وظیفه دیگر متوجه نیروهای فرهنگی حاضر در مسجد است، از طلاب جوانی که باید به ائمه جماعات معمر خدمت رسانی کنند (رهبری بر این مهم تأکید دارند) تا پایگاه های بسیج مستقر در مساجد که رسالت های فرهنگی دارند و باید گزارش های صحیح و مطالبات جدی داشته باشند.

کانون های فرهنگی هنری مساجد هم در این باره نقش دارند؛ جمعیت عظیم تبلیغی در این کانون ها باید مدار جدیدی را در عرصه جهاد تبیین و فرهنگسازی به ویژه در سطح محلات شروع کنند؛ آنها می توانند لبیک‌گوی بیانات رهبری معظم انقلاب باشند.

در این میان ماه محرم فرصت مهمی است که باید قدر دانسته شود و اگر با نقشه و طرح وارد شویم، پایان دهه اول محرم و سپس محرم و صفر به ویژه اربعین حسینی، شاهد مدار جدیدی از دغدغه مندی و اندیشه‌ورزی در جامعه حتی تغییرات رفتاری در جامعه به برکت پیام عاشورا خواهیم بود. امید است از فرصت محرم برای عملی کردن دغدغه های دینی رهبری بیشترین بهره را ببریم.