مساجد از لاک دفاعی خارج و به میدان تبیین وارد شوند/ برای تعامل با نسل موسوم به زِد باید به‌روز شد

به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، بیانات اخیر مقام معظم رهبری درباره الزامات تبلیغ اثرگذار در آستانه محرم حسینی و فرا رسیدن ایام عزاداری سید و سالار شهیدان(ع) که از ظرف های زمانی مستعد برای تبلیغ است، فرصتی را فراهم آورد تا با حجت الاسلام «مصطفی اخوی»، کارشناس و خطیب مذهبی درباره بایدهای تبلیغ محرمی در مساجد گفتگو کنیم که در ادامه مشروح آن مرور می شود:

فضای تبلیغ در مساجد به عنوان مهمترین مرکز حضور اقشار مختلف چه خصایصی باید داشته باشد که نسل نوجوان و جوان را جذب کند و تبیین موثر برای آنها داشته باشد؟

مبلغ باید مخاطب‌شناس باشد بعضاً دیده می شود مخاطب منبر و تبلیغ جوان است اما محتوا به کار او نمی آید لذا مبلغ باید نیازها و فضای فکر و دغدغه جوان را بداند و بر اساس این دغدغه ها سرمایه گذاری و مطالعه و تبلیغ کند.

دومین مولفه آنکه سیستم تبلیغ کنونی ما به سمت دفاع رفته یعنی همان تأکید رهبری که فرمودند تبلیغ صرفاً پاسخ به شهبات نیست این بخشی از کار است؛ بخش مهم و اصلی که از شبهه شناسی و پاسخ به آن مهمتر است اینکه بدانیم کدام موضوع مهم است که به آن ورود و تبیین کنیم. مراکز تبلیغی و فرهنگی بعضاً اطلاعاتی درباره بسیاری از موضوعات ندارند و مطلبی عرضه نکرده اند لذا ذهن خالی جوان با برخورد با شبهه سردرگم می شود در حالی که باید موضوعی را مشخص و نسبت به آن آگاهی و اطلاعات لازم را عرضه کرد و شبهات را اگر مطرح شد، پاسخ بگوییم یعنی خروج از لاک دفاعی و ورود به عرصه تبیین.

نکته بعدی در تبلیغ برای نسل جوان و نوجوان این است که بدانیم جوان ذهنی پر از سوال و پرسش دارد از دل یک موضوع، موضوعات متنوع استخراج می کند این نسل که موسوم به نسل زِد است خصوصیات و حرف های جدید دارد اینطور نیست که هر حرفی را بشنود و بپذیرد، بلکه در پی به دست آوردن چرایی ها است که باید در تبلیغ برای آنها به آن توجه داشت.

در شیوه و روش تبلیغ نیازمند چه راهکارهایی است که جوانان را با خود همراه کند و در آنها اثر داشته باشد؟

نسل جوان نوعی دیگر از پاسخ را می طلبد که از همین جا وارد بخش چهارم دغدغه های رهبری می شویم یعنی دست اندرکاران تبلیغ اعم از حوزه های علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی و ... باید بدانند چه شیوه ای را به کار بگیرند که با مخاطب ارتباط بگیرند و لینک شوند تا مخاطب درک کند که فضای فکری‌اش فهم شده و بر این اساس به او خوراک مورپسند عرضه می شود. یعنی شیوه های اجرای تبلیغ را نو و به‌روز کنیم؛ برای مثال حتی می توان صندلی را جایگزین منبرنشینی سنتی کرد و در جمع جوانان نشست و تبیین کرد.

برای رفع موانع حضور جوان در مسجد و پررنگ کردن این حضور در تبلیغ باید چه راهکارهایی اتخاذ شود؟

یکی از معضلات امروزی ما پیر شدن مساجد است به طوری که میانگین سنی قاطبه اهالی مسجد از ۴۵ سال به بالا است این نقیصه ناشی از آن است که مساجد مخاطب‌شناس نیستند و جوان را جذب نکرده و محتوای تبلیغ و شیوه های موردپسند جوان را به کار نگرفته‌اند. دست‌اندرکاران مسجدی باید درباره مطالبات و نیازهای جوانان بررسی کنند و راه پاسخ به این نیازها را نیز بشناسند و به کار بگیرند.

علاوه بر این، فضای مسجد باید به‌روز باشد مثل دعوت از سخنران و خطیبی که فاصله سنی کمتری با مخاطب جوان دارد و به نیازهای او علم و احاطه دارد و می تواند فضای تعاملی بین خود و جوان ایجاد کند.

ماه محرم حسینی و پس از آن ماه صفر و ماه اربعین چه ظرفیت هایی برای تبلیغ اثرگذار و جذاب ویژه جوانان دارد؟

محرم یک دانشگاه بسیار عظیم و سرشار از معارف غنی برای هر نسلی است چنان که در این مکتب برای نوجوان حرف و الگو وجود دارد، برای کودک و جوان و میانسال هم همین طور است لذا همه اقشار می توانند با قیام سیدالشهداء(ع) ارتباط بگیرند. لازم است در مساجد و هیئت ها و در برنامه های تبلیغی آموزه های این قیام با مباحث روز جامعه تطبیق داده شود به‌روز کردن مباحثی که اهداف حسینی را با نگاه تحلیل تاریخی ارائه می کند و جامعیت منابر از مطالعات تاریخی و تحلیل تاریخ برای نسل جوان جذاب و روشی است که ذهن جوان را متاثر می کند.

مساجد چگونه می توانند بین شور حسینی که تا ماه صفر و ایام اربعین و پس از آن هم در مناسبت های پایان ماه صفر ادامه دارد با شعور و معرفت و بصیرت پیوند ایجاد کنند؟

محرم حسینی و عزاداری های حضرت اباعبدالله الحسین(ع) فضایی مهیا برای تصرف در اذهان و قلوب است؛ تشکیل حلقه های معرفت در مساجد و حسینیه ها در این ایام و تبیین وقایع عاشورا و کربلا و حوادث آن همراه با تحلیل تاریخی و دیگر ابعاد، می تواند بین شور و فضای احساسی ایجاد شده با شعور و معرفت پیوند دهد.

در تشکیل حلقه های معرفت سه نکته باید رعایت شود؛ نخست آنکه مواد تبلیغی ما صحیح باشد، دوم بکارگیری شیوه های موثر که بتوانیم بعد از جریان خطابه در جمع های دورهمی ارائه کنیم تا ذهن جوان درگیر شود و به پاسخ سوالاتش دست بیابد. سوم آنکه مبلغان در سفرهای تبلیغی به نقاط مختلف کشور، به تربیت مبلغ نیز اهتمام داشته باشند؛ تربیت مبلغ ظرفیت بالایی است که می تواند به استفاده حداکثری از ظرفیت محرم برای تبلیغ اثرگذار و جریان‌ساز کمک کند و این شور و شعور حسینی را در دیگر ایام سال هم استمرار دهد.