تربیت توحیدی مبنای همه فعالیت های مسجدی باشد

به گزارش روابط عمومی ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد کشور، دور جدید سلسله نشست‌های هیأت اندیشه‌ورز این  ستاد با حضور اندیشمندانی از ایران و عراق در مدرسه علمیه امام خمینی(ره) نجف اشرف در حال برگزاری است؛ تأکید بر توحیدمحوری در فعالیت‌های کانون ها و نحوه استفاده از عرفان ناب اسلامی در جذب نسل جوان به مسجد از جمله مباحثی بود که در روز نخست این نشست‌ها مطرح شد.

هدف این است که تربیت توحیدی مبنای همه فعالیت های مسجدی باشد

حجت الاسلام «کمال‌الدین خداداده» رئیس ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور در نخستین روز از برگزاری این نشست‌ها با بیان اینکه مخاطب اصلی ما در این دوره از هم اندیشی ها در هیئت اندیشه ورز ، مربیان و ائمه جماعت هستند نه نوجوانان، اظهار کرد: در حال حاضر 6 هزار کانون تربیت محور در سطح کشور فعالیت می کنند و علاوه بر آن مربیان و امامان جماعتی که در کانون ها با نوجوانان و جوانان سروکار دارند باید در امر تربیت، بر اساس مبنای واحدی عمل کنند. در این راستا ابتدا  مقصود از تربیت برای آنها تشریح و مقرر شد که مبنای کار، «تربیت توحیدی» باشد در عین حال که از شیوه های تربیت اخلاقی یا تربیت و مهارت های اجتماعی و .... نیز در فعالیت ها و برنامه ها استفاده می شود.

وی تصریح کرد: لذا مربیان ما در حال آشنایی با این ادبیات هستند و ذائقه‌شان با این ادبیات در حال به‌روزرسانی است اما کارهای دیگر تعطیل نمی شود چراکه آموزش، تفریح و اردو، فعالیت های رسانه ای و ... لازمه کار تربیتی هستند و دنبال می شوند. اما اگر مبانی درست تربیت را به مربیان آموزش دهیم آنگاه شکل اردو و تفریح بچه های مسجد هم تغییر می کند.

حجت الاسلام خداداده ابراز کرد: برای مثال اگر ۱۰ هزار مربی مسجدی با این ادبیات آشنا شوند هر یک بر جمع کثیری از بچه های مسجد اثر می گذارند. نابراین هیأت اندیشه‌ورز ستاد کانون های مساجد به دنبال آن نیست که ائمه جماعات و مربیان کانون ها ، عرفان عملی یاد بگیرند یا به نوجوانان عرفن عملی بیاموزند بلکه تلاش ما بر آن است که تربیت توحیدی مبنای همه فعالیت های مسجدی شود.

با نوجوانان و جوانانی مواجه هستیم که تشنه محبت الهی و معنویت هستند

وی تأکید کرد: ورود به عرصه عرفان ظرافت های خاص خود را دارد اما این نباید مانع از ورود و استفاده از آن شود؛ اگر عرفان حقیقی و ناب اسلامی را عرضه نکنیم و آن را دست نیافتنی جلوه دهیم، جوان و نوجوان ما عرفان را از دیگر مواضع و دکّان ها طلب و تهیه می کند.

حجت الاسلام خداداده اضافه کرد: امروز سطح تعقل و بینش و بصیرت بچه ها ارتقا یافته آنها سوالات دم‌دستی مطرح نمی کنند، سوالات عمیق آنها به پاسخ های عمیق و اصولی نیاز دارد.

وی تصریح کرد: امسال نزدیک به ۳۵۰ هزار دانش آموز در مساجد معتکف بودند، این بدان معناست که در سال های آینده در کشورمان بر خلاف آنچه که دشمن تصور می کند، با نوجوانان و جوانانی مواجه هستیم که تشنه محبت الهی و معنویت هستند، اگر مسیر را درست طرح ریزی نکنیم و آنها را با عرفان حقیقی آشنا نکنیم ، این فرصت می تواند به خطر تبدیل شود. چراکه امروز دلیل گرایش برخی از نوجوانان و جوانان به عرفان های نوظهور آن است که ما به نیازهای آنها پاسخ نداده ایم و آنها جواب سوالاتشان را در جای دیگر دریافت کرده اند.

حجت الاسلام خداداده در پایان خاطرنشان کرد: امروز ما می توانیم معجزه مسجد در تربیت توحیدی را به وضوح مشاهده کنیم. بخشی از صحنه ها و گزارش های اعتکاف های دانش آموزی، بشارت های عجیبی است.

از جاذبه های مهم کانون های مساجد پرداختن به امور حسی است

در ادامه حجت الاسلام دکتر علی نهاوندی، عضو هیأت اندیشه‌ورز ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور در روز نخست این نشست ها با بیان اینکه طرح بعضی سوالات درباره این هیأت، دور از ذهن نیست، اظهارکرد: پرسش هایی مانند اینکه چرا تربیت توحیدی و توحیدمحور را اصل قرار دادید؟ یا چرا تربیت های رایج دنیا را برای بچه ها به کار نمی برید، و چرا تربیت اخلاقی و اخلاق محور مدنظر کانون های مساجد نباشد؟ ممکن است مطرح شود.

مدیر گروه فلسفه هنر مجمع عالی حکمت ادامه داد: یا سوال از اینکه تربیت اخلاقی مطلوب است ؟ یا تربیت آخرت محور و یا اینکه چرا تربیت را به سمت عرفان و توحیدمحوری برده ایم؟

وی تصریح کرد: واقعیت آن است که دنیای امروز، تبلیغ در فضاهای مختلف به ویژه برای جوانان و نوجوان را تجربه کرده، امروز عصری متفاوت است و مطالبه نسبت به فضای عرفانی (منظور عرفان صحیح) جدی است! به گونه ای که هر بحث و موضوعی به سمت عرفان برده می شود به دل ها می نشیند و جاذبه ایجاد می کند.

نهاوندی با بیان اینکه باید سیر تربیت در فضای کانون های مساجد را ذومراتب و تشکیکی دانست، گفت: به نحوی که در ابتدا غلبه با دیگر جنبه های تربیت باشد و نَمی از توحید عرفانی در آنها دیده شود و بتدریج این فضا جدی تر و پررنگ تر شود. شاید در موارد نادر غلبه صرف عرفانی جواب دهد اما اگر از همان ابتدا برای تربیت توحیدی به نوجوان فشار بیاوریم، ممکن است آسیب هایی داشته باشد. لذا خوب است ابتدا انواع دیگر تربیت بیشتر محل توجه باشد و بتدریج به سمت عرفان برویم.

عضو هیأت اندیشه‌ورز ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور تأکید کرد: از جاذبه های مهم کانون های مساجد پرداختن به امور حسی و وهمی در لابلای فعالیت های فرهنگی هنری است چون نوجوان و جوان با این شیوه جذب می شود و در لایه های بعد مسائل عقلی و حتی مافوق عقلی را هم می پذیرند. اگر مخاطب اصلی کانون های مساجد نوجوانان و جوانان اند باید مطابق با ذائقه آنها برنامه ریزی کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: می توان در دل مهارت هایی که به بچه های مسجدی آموزش داده می شود، آموزه ها را هم جای دارد، به ویژه آن که عطش نسل جوان بسیار است و مباحث عرفان ناب اسلامی می تواند به رفع این عطش کمک کند. تجربه این را ثابت کرده مواجهه آنها با پاسخ های کلامی، سکوت و عدم اقناع است اما پاسخ های عرفانی رضایت و جذب دل ها را به دنبال دارد.!

مبارزه با ظلم، عرفان عملی است

در ادامه حجت الاسلام «شیخ محمدسعید نعمانی» از شاگردان شهید صدر با ابراز خرسندی از حضور استادان و علما در این نشست‌ها، گفت: دو نکته مهم در تعامل با مسجد وجود دارد که برای بیان آنها به ذکر دو مثال می پردازم. مثال اول به آغاز عصر اسلام برمی گردد که مبارزه با شرک از مسجد آغاز شد.

نعمانی افزود: جنگ با شرک معضل واقعی در مدینه بود و بدون شک اسلام به اساسی ترین مشکلات پرداخت. جزیره العرب مجموعه بزرگی از مشکلات غیرقابل شمارش بود. اما پیامبر(ص) در راس امور، مبارزه با شرک را قرار دادند که با توحید یعنی عرفان عملی، آغاز شد.

وی ادامه داد: مثال دیگر مربوط به عصر جدید یعنی زندگی امام خمینی(ره) در شهر نجف اشرف عراق است. ایشان در مسجد جامع شیخ انصاری(ره) کتاب ولایت فقیه را تدریس کردند؛ امام خمینی(ره) فیلسوف، فقیه، مجاهد و سیاستمدار بودند و مبارزه با ظلم و ظالم را سرلوحه کار قرار دادند.

نعمانی با بیان اینکه عبادت صرف ارزشی ندارد، تأکید کرد: ایشان نقطه مرکزی همه فعالیت های خود در عرصه های مختلف را مبارزه با ظالمان تعیین کردند و در ایران با شاه و در عراق با صدام مبارزه داشتند. مبارزه با ظالمان همان عرفان عملی است.

نعمانی افزود: در نجف افراد هم‌سن و سال امام خمینی(ره) و بزرگتر از ایشان بسیار بودند. بلکه شاید بیشتر از امام خمینی(ره) عبادت می کردند، اما تاثیرگذاری امام خمینی(ره) را نداشتند.

این عالم عراقی گفت: افقی که امام خمینی(ره) ترسیم کردند، توحید متقارن با تولی و تبری است. نکته اساسی این است که انسان تولی و تبری(دوستی با خدا و دوستان وی و دشمنی با دشمنان خدا) داشته باشد.

وی ادامه داد: ما امروز به ویژه در جمهوری اسلامی ایران و عراق به این مسئله نیاز داریم، زیرا در بالاترین جنگ فکری قرار داریم نه جنگ نظامی. ما امروز براساس اعتقاد و سخنان معصومان به ارتباط امت با فقها نیاز داریم.

النعمانی با اشاره به نقش مسجد و اهمیت آن در عصر جدید، گفت: مسجد پیونددهنده امت با فقاهت است. مسئله دیگر، پیوند امت با امام حسین(ع) به طور خاص است. امت باید بداند راه به سمت خداوند از مسیر امام حسین(ع) است.

همچنین، در ادامه این نشست، حجت الاسلام «محمدرضا حیدری»، دبیر هیأت اندیشه‌ورز ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور نیز با اشاره به فعالیت کانون های فرهنگی هنری مساجد از اوایل دهه ۷۰ شمسی، گفت: کانون های مساجد با موضوع فرهنگ و هنر و با هدف تربیت نیروی کارآمد و متعهد در بستر مساجد تاسیس شدند و به برکت جمهوری اسلامی یکی از دستاوردهای فعالیت آنها ایجاد بیش از ۲۶ هزار کانون فرهنگی هنری در جوار مساجد است و امروز شاهدیم که کانون های مساجد در عرصه هنر، فرهنگ و تربیت فعالیت می کنند.

وی با اشاره به اهداف تشکیل هیأت اندیشه‌ورز در ستاد کانون‌های مساجد، گفت: هیأت اندیشه‌ورز با این هدف که مبانی دینی را در حوزه فرهنگ و هنر در رشته ها و رسته ها، اتخاذ مبنا و کاربردی و آن را در بستر مسجد جریان ساز کند، فعال شده است و نتیجه این تلاش ها تهیه کتاب نظام تربیت توحیدی شد.

وی تأکید کرد: قریب شش هزار کانون تربیت محور در کشور فعالیت می کنند که اساسا فعالیت آنها حول محور تربیت است و این کتاب دقیق و به شدت کاربردی و متناسب با جوان معاصر است که می تواند برای آنها کاربردی باشد، فصل دوم کتاب هم در حوزه تربیت و هنر است و ابتدای این فصل نیز پیرامون فرمایشات مقام معظم رهبری پیرامون مسجد در دیدار با ائمه جماعات مساجد استان تهران مباحثی مطرح شده است.

سیدهادی سیدوکیلی نیز در این نشست درباره روند تحقیق و نگارش کتاب «نظام تربیت توحیدی» و صحبت با کارشناسان و متخصصان عرصه تعلیم و تربیت در این باره توضیحاتی را ارائه کرد.