نهضت بازگشت به مسجد تبدیل به فرهنگ در خانواده و جامعه شود/اصالت مسجد کادرسازی برای انقلاب و نظام اسلامی است

خبرگزاری شبستان__یاسوج: تا جایی که تاریخ بشر به یاد دارد، در همه ادیان و مذاهب و بین همه ملت ها و اقوام، مراکزى خاص با عنوان «معبد» وجود داشته است و این مراکز شاهد حضور و تجمع مردم به مناسبت هاى مختلف و در زمان هاى خاص بوده اند.

این واقعیت تاریخى بیانگر یک حقیقت انکارناپذیر است که احساس نیاز به پرستش و ضرورت برقرارى پیوند و رابطه بین آدمى با خالق خود، امرى فطرى است که در نوع بشر و البته با شدت و ضعف وجود داشته و خواهد داشت .

رابطه بین خالق و مخلوق، رابطه عبودیت و بندگى است و درسایه همین بندگى، زندگى معنا و مفهوم خاص پیدا می کند.

مسجد اسم مکان از فعل سَجد ـ یسجد و به معناى محل سجده و عبادت است .

اگرچه ادیان، مذاهب و یا اقوام مختلف هر یک براى خود معبدى با نام هاى گوناگون داشته اند، اما اسلام «معبد» خود را «مسجد» نام گذاری کرد، نامى که یادآور اوج کرنش، خضوع و بندگى و به همین دلیل است که «مسجد» و «نماز» همزاد هم و تداعى کننده یکدیگر بوده اند، زیرا بین عبادات، عبادتى چون نماز است که در آن انسان به سجده مى رود و در برابر عظمت معبود و مسجود سر بر خاک مى ساید و بندگى خود را به نمایش مى گذارد.

پایگاهى که سنگ بناى آن بر اساس تعهد، ایمان و تقوا نهاده مى شود، مى تواند در کمال سادگى و به دور از جاذبه هاى ظاهرى، تحول آفرین و الهام بخش باشد و در تزکیه و وارستگى اهل ایمان، نقش بى بدیل خود را ایفا نماید.

پایگاه بندگی، عبودیت و وارستگى، کانون فعالیت هاى علمى و فرهنگى، مرکز تصمیم گیری هاى سیاسى و حکومتى، دادگسترى و مرجع حلّ و فصل دعاوى، مقرّ فرماندهى و بسیج نیروهاى نظامى، ارائه خدمات پزشکى،  مرکز اطلاع رسانى، مرکز حل مشکلات اجتماعى و ... در مساجد شکل می گیرد.

همچنان که پیامبر گرامی اسلام بعد از هجرت به مدینه، دستور ساخت مسجد قبا را صادر کرد و خود نیز در ساخت این بنا نقش داشت و مسجد قبا به عنوان نخستین مسجد دنیای اسلام علاوه بر پایگاه عبادی، به مرکز تصمیم گیری مسلمانان برای امورات مهم تبدیل شد.

محله قبا نیز با ساخت این مسجد، شاهد وقایع مهمی چون ایجاد عقد اخوت بین مهاجرین و انصار، تشریع وجوب زکات تاریخ الاسلام، ج۲، ص۳۲. و دلایل و معجزاتی چون جوشیدن آب از انگشتان پیامبر(ص) بود. تاریخ الاسلام، ج۲، ص۳۲.

مسجد علاوه بر آنکه مکانی برای عبادت و اجرای مراسم مذهبی به شمار می رفت، مرکزی برای مشورت و تصمیم گیری در امور سیاسی، نظامی، فرهنگی، اجتماعی و ... نیز بود.

مسجدالاقصی به عنوان یکی از مقدس‌ترین و در عین حال کلیدی‌ترین و پرمناقشه‌ترین نقاط روی زمین همواره در طول تاریخ مطرح بوده است.

این مسجد جایگاه ویژه‌ای در بین مسلمانان دارد و نخستین قبله و سومین مکان مقدس آنها به شمار می‌رود. پیامبر اسلام در شب اسرا به این مسجد منتقل شد و خارق‌العاده‌ترین گردهمایی تاریخ بشر در اینجا رخ داد. در واقعه اسرا تمام انبیا در مسجدالاقصی به حضرت محمد (ص) اقتدا کردند و پشت سر ایشان نماز خواندند.

در اسلام، نام مسجد الاقصی در کنار مسجد الحرام، مسجد النبی و مسجد کوفه به عنوان با فضیلت‌ترین مساجد آورده شده و در احادیث آمده است که نماز خواندن در مسجد الاقصی با هزار بار نماز خواندن در مساجد دیگر برابر است.

این مکان مدفن بسیاری از پیامبران و اصحاب پیامبران است. به عنوان نمونه و به احتمال زیاد حضرت سلیمان در این مکان دفن شده است.

در تاریخ ۲۱ آگوست سال ۱۹۶۹ میلادی بود که مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها به آتش کشیده شد. این اتفاق در واقع دو سال پس از اشغال شهر قدس به وقوع پیوست.

از همان زمان مشخص شد که صهیونیست‌ها برای از بین بُردن مقدسات اسلامی در اراضی اشغالی دست به کار شده‌اند. پس از اشغال اراضی فلسطینیان، صهیونیست‌ها اقدامات زیادی را در راستای از بین بردن آثار اسلامی در این اراضی صورت دادند که به آتش کشیدن مسجدالاقصی یکی از این اقدامات خصمانه محسوب می‌شود. حادثه آتش سوزی مسجدالاقصی یک سال پس از تصرف بخش شرقی بیت‌المقدس توسط اشغالگران صهیونیست در جریان جنگ ۶ روزه ژوئن ۱۹۶۷ (خرداد ۱۳۴۶) اتفاق افتاد.

در ایران نیز در ابتدای پیروزی انقلاب مساجد نه تنها محلی برای عبادت که محلی برای فعالیت فرهنگی علیه رژیم شاهنشاهی و نظام اجتماعی حاکم تبدیل شد.

نقش مسجد در انقلاب اسلامی به اندازه ای گسترده بود که این رژیم، درب برخی از مساجد را بست. البته حکومت نتوانست مانع کارآیی مساجد شود و مسجد، به پایگاه انقلاب، مرکز نشر آموزه های اسلامی و محل وحدت نیروهای انقلابی تبدیل شد.

در دوران دفاع مقدس هم حوادث جبهه ها و پیامدهای سیاسی و اجتماعی عملیات رزمندگان، بیش تر از تریبون های مساجد برای مردم تبیین می شد، حتی فرماندهان مؤثر دفاع مقدس پس از انجام عملیات های مهم، در مساجد حضور پیدا می کردند و درباره چگونگی عملیات ها و دستاوردهای آن به ویژه تأثیر آن در تحولات منطقه ای و جهانی سخن می گفتند و مردم هم سخنان پرشور آنان را به عنوان سفیران صادق دفاع مقدس، به جان و دل می سپردند و برای دیگران نقل می کردند.

هم اکنون نیز مساجد پایگاهی برای جمع آوری کمک های مردمی، تحقق مردم سالاری دینی، مرکز فعالیت های فرهنگی، محل پیوند نسل دیروز، امروز با فردا، مرکز مطالبات مردم و ... هستند و می طلبد هم مردم و هم مسئولان ضمن حضور در این مکان های معنوی، پاسخگوی نیازهای مسجد و مطالبات افراد محله مسجد محور باشند.

با توجه به نقش تاثیرگذار مساجد در جامعه اسلامی و همچنین در آستانه روز جهانی مساجد، نمایندگی خبرگزاری شبستان در استان کهگیلویه و بویراحمد به سراغ حجت الاسلام والمسلمین «اسماعیل صلواتی» از فعالان مسجدی، فعال فرهنگی، امام جمعه و رئیس شورای فرهنگ عمومی شهرستان بهمئی در این استان رفت تا نظر وی را در زمینه مسجد، کارکردها و جایگاه این مکان معنوی جویا شود که در ذیل از نظر خوانندگان محترم می گذرد.

در ابتدا بفرمایید مسجد در جامعه اسلامی چه نقشی دارد؟

مسجد اولاً حکم خانه مردم را دارد، چون اساساً هدف از انجام عبادات بالاخص نماز به صورت جماعت می‌باشد.

خداوند متعال هم به مردان و زنان دستور داده که نماز را به صورت جماعت بخوانند، یعنی هر مسلمانی موظف است شبانه روز با مسجد ارتباط و رفت و آمد داشته باشد و لذا در حکم خانه مردم است.

مساجد چه کارکردهایی دارند؟

مسجد یک پایگاه قضایی در اسلام است

در زمان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، مسجد نقش عمده‌ای در امور قضایی داشت و بسیاری از مسائل حقوقی مردم با همت آن حضرت (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مسجد رسیدگی می‌شد.

در دوره‌ خلفای راشدین این شیوه همچنان معمول بود، چنانکه در گوشه‌ای از مسجد کوفه ‌به نام «دکة‌القضا» حضرت علی (علیه‌السّلام) برای رسیدگی به کارهای حقوقی و قضایی مردم به محکمه‌ی قضاوت می‌نشستند.

لذا در سرزمین‌های اسلامی داوری، مبنایی داشت، و قضات مذهبی عهده دار این مهم بودند و تشکیلات خاص و مکان ممتازی به جز مسجد، برای قضاوت ضرورتی نداشت، از طرفی دیگر مسجد در حکم خانه خبر و پایگاه خبری است.

مسجد، محل تجمع مردم، مرکزی برای اطلاع رسانی و پخش اخبار مهم، نقش ویژه‌ای را از زمان‌های گذشته تا حال ایفا کرده که مصداق بارز آن در جریان انقلاب شکوهمند اسلامی ایران دیده شد.

اصولاً دین مقدس اسلام از این جهت که به مناسبت‌های مختلف مردم را فرا می‌خواند، در میان ادیان دیگر برجستگی خاصی دارد.

اهمیت این مرکز، به ویژه در زمان صدر اسلام که از جهت اطلاع رسانی فاقد رسانه‌های گروهی بود، اهمیت بسیاری داشت، زیرا در همین اجتماعات، رهبران دینی فرصت را مغتنم می‌شمردند و به مناسبت‌های گوناگون راهنمایی‌های لازم به اطلاع عموم می‌رسید.

هم اکنون نیز در بسیاری از کشور‌های اسلامی مساجد از جهت پخش خبرهای مربوط به جنبش‌های مردم و نهضت اسلامی نقش چشم گیری دارند.

در کشور ما و نظام اسلامی ما هم در پیروزی این نهضت و هم در دفاع مقدس و ساماندهی نیروها و رزمندگان و هم در همه توطئه‌ها و فتنه‌ها و هم حوادث مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مسجد یک نقش اساسی در جامعه دارد.

مسجد محل برطرف کردن مشکلات مردم است، از زمان‌های گذشته، افراد ضعیف و کسانی که به نوعی مشکلات شخصی و اجتماعی داشتند، به مسجد مراجعه می‌کردند.

در سیره حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌بینیم که مؤمنان برای رفع نیازشان، به حضرت روی می‌آوردند و آن حضرت نیز با بذل مساعدت‌های لازم، نیاز آنان را تا حدّ امکان برطرف می‌کردند؛ به این ترتیب، ‌مسجد مکانی بود که می‌توانست محل ارتباط مستقیم رهبر و مردم باشد.

مسجد پایگاه نهضت و جهاد است

در زمان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، ‌یکی از مهم‌ترین نقش‌های مسجد این بود که آن حضرت مقدمات فکری و بسیج عمومی مسلمانان را به منظور جهاد با کفار در آنجا تدارک می‌دید.

عیناً همین نقش در جریان نهضت روحانیون شیعه به رهبری امام خمینی (قدس سره)، در سال ۱۳۴۲ ش و پس از آن در جریان پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مشاهده شد.

در کشور‌های اسلامی همواره مساجد پایگاه نهضت‌های اسلامی علیه حکام جور و ستم پیشه مطرح بوده و هستند.

مسجد محل و مرکز آموزش است
در اهمیت علم و آگاهی همین بس که یکی از اهداف بعثت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تعلیم و تعلّم بوده است.

روزی رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد مسجد شد و در آنجا با دو گروه مواجه شد. در یک قسمت، مردم سرگرم علم آموزی و در قسمت دیگر مسجد دسته‌ای مشغول راز و نیاز با خدا بودند.

پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «این دو نشست و گردهمایی با خیر و سعادت‌اند، زیرا گروه دوم خدا را می‌خوانند و گروه اول نیز سرگرم فراگیری بینش و دانش‌اند و می‌خواهند دانش و آگاهی دینی خود را از رهگذر تعلیم، به دیگران منتقل سازند، اما گروه اول بر گروه دوم مزیت دارند، سپس، حضرت (ص) در جمع گروهی که سرگرم دانش‌اندوزی و تعلیم بودند، نشست.

با توجه به شعار بازگشت به مسجد توسط دولت سیزدهم، آیا دولت در این راستا موفق بوده و پیش نیاز بازگشت به مسجد چگونه باید باشد ؟

اینکه دولت محترم شعار بازگشت به مسجد را مطرح نمودند، قابل تحسین و تقدیر است اما باید ابتدا از خود دولتمردان آغاز شود و دولتمردان، کارکنان، کارمندان، مدیران و مسئولان به مسجد اهمیت دهند و در مسجد حضور یابند، در بین مومنین حضور داشته باشند، از ظرفیت مساجد برای پیشبرد اهداف دولت استفاده کنند.

در جامعه اسلامی و دینی حق مسجد این است که مسئولان و کسانی که در این نظام مسئولیت دارند اهل مسجد و جماعت باشند، لذا دولت اگر می‌خواهد نهضت بازگشت به مسجد را مطرح کند، باید نخست خودشان به آن پایبند باشند.

پیش نیاز بازگشت به مساجد این است که مساجد ساماندهی پیدا کنند، نخست باید ارکان مسجد فعال شوند، یعنی باید حوزه‌های علمیه با اعزام روحانی و امام جماعت و اداره اوقاف و امور مساجد، هیئت امنای مسجد و اداره ارشاد اسلامی، کانون فرهنگی و هنری مسجد، حوزه‌های مقاومت بسیج و پایگاه بسیج، سازمان تبلیغات، هیئات مذهبی و ستاد امر به معروف و نهی از منکر به مسجد توجه کنند و برنامه محور باشند.

محور فعالیت‌های این نهادها مسجد باشد و دولت هم نسبت به تجهیز مساجد همکاری لازم را داشته باشد.

امروز یکی از آسیب‌های جدی مساجد این است که از جهت امکانات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، زیباسازی و توجه به ذائقه مخاطب بالاخص برای جذب جوانان و نوجوانان نیاز به مدیریت مسجد است .

وظیفه ما در قبال مساجد چیست و برای رونق مساجد و فعالیت های آنها چه اقداماتی باید صورت گیرد؟

برای رونق مسجد مهم‌ترین رکن حضور امام جماعت است که باید مسئولان، مردم و نهادهای متولی شرایط و اسباب حمایت‌های لازم را از امام جماعت داشته باشند.

سوگمندانه باید گفت اگر نهادهای متولی مسجد و ارکان مسجد به معنای حقیقی و واقعی به مساجد توجه می‌کردند، امروز شاهد خالی بودن بعضی از مساجد و تعطیل بودن بعضی دیگر و از رونق افتادن بعضی دیگر شاهد این همه آسیب‌های اجتماعی در جامعه نبودیم.

رسول گرامی اسلام (ص) برای جهانی شدن دین، برای تربیت انسان‌ها و برای تشکیل جامعه اسلامی و حکومت اسلامی در بدو ورود به مدینه اقدام به مسجدسازی نمودند، این یعنی محور در تمامی مسائل مختلف جامعه مسجد است.

یکی از عناصری که باعث تداوم انقلاب شده، مساجد است، این نهضت عظیم از مسجد آغاز شد، مساجد باید اولویت همگان باشد.

باید نهضت بازگشت به مسجد تبدیل به فرهنگ در خانواده ها و جامعه شود، اصالت مسجد کادرسازی برای انقلاب و نظام اسلامی است، خروجی مسجد باید معنویت اخلاق، تقوا و بصیرت محوری باشد.

مساجد چه نقشی در شکل گیری تمدن نوین اسلامی می توانند داشته باشند؟

اینکه ۹۷ درصد شهیدان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس اهل مسجد بودند یا همه شهدای مدافع حرم اهل مسجد بودند یک پیام دارد و آن این است که برای تمدن نوین اسلامی ما نیاز به نیرو داریم این تربیت نیروها

در مسجد اتفاق می‌افتد و لذا حق امام، شهیدان، انبیا، اولیا الهی و خدای متعال بر ماست که به معنای حقیقی اولویتمان احیای مساجد باشد.

دشمنان اسلام نسبت به مسجد حساس هستند و با انواع و اقسام توطئه‌ها، تحریف‌ها و تخریب‌ها تلاش می‌کنند خانواده‌ها و نوجوانان و جوانان از مسجد فاصله بگیرند.

به نظر حضرتعالی آتش زدن مسجد الاقصی با چه هدفی صورت گرفت؟

دشمنان مسجد و خاصه رژیم منحوس، کودک کش و غاصب صهیونیستی و دنیای یهود از مسجد بغض و کینه دارند.

این همه بی‌حرمتی و جسارت به مسجد الاقصی می‌کنند به خاطر این است که مسجد هویت، هیمنه و قدرت آنها را در هم شکسته است و لذا از مسجد احساس خطر می‌کنند.

اینجاست که باید همه مسلمانان و همه رهروان حق و حقیقت اولویتشان مسجد باشد و اساس در مسجد هم کار تربیتی، نیروسازی و کادرسازی برای اسلام، قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) خاصه حضرت بقیه الله الاعظم(عج) است.